Het is niets nieuws dat het pijpleidingennetwerk in Noorwegen een enorme achterstand heeft. Binnenkort zullen de water- en rioolheffingen verdubbeld en verdrievoudigd worden om de achterstand weg te werken. Norsk Vann schat dat de jaarlijkse gemeentelijke tarieven voor water en riolering voor huishoudens in Oslo zullen verdubbelen tot bijna 10.000 NOK in 2040. Volgens hetzelfde langetermijnplan zouden inwoners van Innlandet, Nordland en Romsdal in 2040 de duurste water- en rioolheffing betalen, tussen 20.000 en 30.000 NOK.
De State of the Nation-publicaties, die voor het eerst werden uitgebracht in 2010, vervolgens in 2015 en de laatste in 2021, hebben enorm geholpen om de achterstand zichtbaar te maken. Zichtbaarheid is echter onvoldoende; er is actie nodig.
Kansen in overvloed
In opdracht van het Ministerie van Lokaal Bestuur en Wijkaangelegenheden, het Ministerie van Klimaat en Milieu en het Ministerie van Gezondheid en Zorg, hebben Oslo Economics, Cowi AS en Kinei AS de Haalbaarheidsstudie (Mulighetsstudien) voor water en afvalwater voorbereid. Het doel was om de mogelijkheden te belichten om de waterkwaliteit en openbare veiligheid te garanderen en tegelijkertijd de sociaaleconomische kosten en negatieve milieueffecten te minimaliseren.
Het opwaarderen van water- en rioolaansluitingen houdt traditioneel in dat oude leidingen en putten worden opgegraven en vervangen door nieuwe. Het werk is duur, verhoogt de uitstoot van broeikasgassen aanzienlijk en belast de maatschappij in de vorm van afgesloten wegen, verkeersgevaarlijke werkzaamheden en nog veel meer.
In het artikel van september vorig jaar in Teknisk Ukeblad (Technisch Weekblad) betoogt Kim Paus, een afvalwateringenieur en stormwaterexpert aan de NMBU, dat we niet per se buizen hoeven aan te leggen. Het gaat om de verdubbeling of verdrievoudiging van water- en rioolheffingen, een achterstand van miljarden dollars, en hoe één soort oplossing, de blauwgroene, de impact aanzienlijk kan verminderen.
"We moeten niet altijd pijpen durven leggen. Het breekt een beetje met hoe het vandaag de dag wordt gedaan, maar het is heel logisch. We hebben laten zien dat we uitzonderlijk slecht zijn in het onderhouden van de leidingen die we al hebben," zei Kim Paus.
Een opkomende technologie genaamd No-Dig, die de gemeente Oslo zou kunnen helpen om 40 procent van de kosten voor het verbeteren van het leidingnetwerk te besparen, werd ook vermeld in een artikel van Vannfakta in 2019. Deze technologie voor het installeren van sleufloze leidingen kent verschillende technieken, waarmee men vertrouwd moet zijn om het volledige potentieel ervan te bereiken. In combinatie met het gebruik van sensortechnologie om correct te kunnen werken en ervoor te zorgen dat we niet te veel water verspillen, zullen we verkeersopstoppingen en wegafsluitingen verminderen, die belangrijke oorzaken van maatschappelijke kosten zijn.
Alle technieken hebben voor- en nadelen en daar moeten we ook rekening mee houden.
De publicatie van de Haalbaarheidsstudie (Mulighetsstudien) was cruciaal omdat er concrete aanbevelingen voor de regering en gemeenten in werden gedaan. Het is tijd om te gaan handelen in plaats van alleen maar onderzoeken.
Vereisten voor samenwerking tussen gemeenten en een nationaal actieplan
De resultaten wezen erop dat de kosten voor het vervangen van water- en rioolsystemen aanzienlijk kunnen worden verlaagd door nieuwe planning, meer deskundigheid en de juiste toepassing van technologie en werkmethoden. Om deze mogelijkheden te benutten, moeten gemeenten zorgen voor de juiste expertise, en vooral kleine gemeenten worstelen momenteel met de toegang tot expertise en het feit dat de beroepsgemeenschappen klein zijn. Om de uitdaging van de sector op te lossen, zou volgens de studie een regionale organisatie van de gemeentelijke water- en afvalwatereenheden in combinatie met een meer systematisch beheer van de sector door de overheid economisch het meest rendabel zijn.
Zoals de regering in het onderzoek bevestigt, worstelen veel gemeenten echter om deze onderhoudsachterstand van meerdere jaren in te lopen om hun inwoners veilig drinkwater en riolering te kunnen garanderen.
De verantwoordelijkheid en uitdagingen zijn te groot voor afzonderlijke gemeenten. Bovendien overschrijden water- en rioolnetwerken gemeentegrenzen, net als onze stormwater- en watersystemen, tot op zekere hoogte.
Waarom worden de maatregelen niet intensiever gebruikt?
In september 2019 beschreef directeur Thomas Breen van Norsk Vann in een artikel op NRK hoe minstens 40 wetten en regels, verdeeld over negen ministeries, de waterindustrie reguleren. De Haalbaarheidsstudie (Mulighetsstudien) werd uitgevoerd in opdracht van slechts drie ministeries, de minister van Lokaal Bestuur en Wijken, de minister van Klimaat en Milieu en de minister van Volksgezondheid en Zorg.
Niemand neemt verantwoordelijkheid voor het geheel. De versnippering van de verantwoordelijkheid voor water en riolering is een belangrijke reden waarom dingen tijd kosten. De waterindustrie eist dat de overheid één verantwoordelijke aanwijst.
Lees meer Een nationaal actieplan voor afvalwater kan de burgers miljarden kronen besparen.